متاورس، دروازه‌ای به آینده دیجیتال
آیا تا به حال تصور کرده‌اید که بتوانید در دنیایی کاملاً مجازی زندگی کنید، کار کنید، خرید کنید و حتی با دوستانتان ملاقات کنید؟ این دقیقاً همان چیزی است که متاورس (Metaverse) وعده می‌دهد! متاورس به‌عنوان یکی از داغ‌ترین موضوعات فناوری در دهه اخیر، نه‌تنها توجه غول‌های تکنولوژی مانند متا، مایکروسافت و گوگل را به خود جلب کرده، بلکه زندگی روزمره ما را نیز تحت تأثیر قرار داده است. اما متاورس چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ و چه تأثیری بر آینده ما خواهد داشت؟
در این مقاله، به زبانی ساده و حرفه‌ای، همه‌چیز درباره جهان متاورس را توضیح می‌دهیم. از تعریف و تاریخچه متاورس گرفته تا کاربردهای آن، فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو و آینده‌ای که این فناوری برای ما رقم خواهد زد. اگر کنجکاو هستید که بدانید متاورس چگونه می‌تواند زندگی، کسب‌وکار و حتی تعاملات اجتماعی شما را تغییر دهد، با ما همراه باشید!
متاورس چیست و مفهوم آن از کجا آمده است؟
متاورس یک دنیای مجازی سه‌بعدی است که از ترکیب فناوری‌های پیشرفته مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، بلاکچین و هوش مصنوعی (AI) ساخته شده است. در این دنیا، کاربران می‌توانند با استفاده از آواتارهای دیجیتال خود در محیط‌های مجازی تعامل کنند، کار کنند، بازی کنند، خرید کنند و حتی املاک مجازی خریداری کنند. به عبارت ساده، متاورس نسخه پیشرفته‌ای از اینترنت است که به جای مشاهده محتوا روی صفحه نمایش، شما را به داخل آن می‌برد.
اصطلاح متاورس را می‌توان به نیل استفنسون و رمان سایبرپانک دیستوپیایی‌اش، Snow Crash، نسبت داد.
این رمان در سال 1992 منتشر شد.
این کتاب به همراه رمان “نورومنسر” اثر ویلیام گیبسون، که واقعیتی مجازی به نام ماتریس را توصیف می کند، به عنوان یکی از قوانین این ژانر در نظر گرفته می شود.
متاورس در رمان Snow Crash یک فضای واقعیت مجازی سه بعدی است که از طریق عینک های واقعیت افزوده قابل دسترسی ست. دقیقا مثل Oculus Quest و سایر هدست های واقعیت مجازی.
اجزای اصلی متاورس
جهان متاورس از چند فناوری کلیدی تشکیل شده است:
واقعیت مجازی (VR): هدست‌هایی مانند Oculus Quest یا PlayStation VR به کاربران اجازه می‌دهند وارد دنیای کاملاً مجازی شوند.
واقعیت افزوده (AR): فناوری‌هایی که عناصر دیجیتال را به دنیای واقعی اضافه می‌کنند، مانند اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند.
بلاکچین و NFT: برای مالکیت دیجیتال دارایی‌ها (مانند املاک یا آثار هنری مجازی) و تضمین امنیت تراکنش‌ها.
هوش مصنوعی: برای ایجاد تعاملات هوشمند، مانند چت‌بات‌ها یا آواتارهای واقعی‌تر.
اتصال اینترنت پرسرعت: مانند فناوری 5G که تجربه‌ای روان و بدون تأخیر را فراهم می‌کند.
استفنسون می نویسد:
“در متاورس مانند هر مکانی در واقعیت، شکل گیری خیابان ها عامل اصلی شهرهای متاورسی هستند. توسعه دهندگان هم خیابان های مجازی خود را با الهام از خیابان اصلی میسازند. آنها می‌توانند ساختمان‌ها، پارک‌ها، تابلوها و همچنین چیزهایی بسازند که در واقعیت وجود ندارند، مانند نمایش‌های نوری شگفت انگیز در آسمان محله‌های خاصی که قوانین فضازمان در آن نادیده گرفته میشود، و مناطق جنگ آزاد که مردم می‌توانند به آنجا بروند و همدیگر را از پا در آورند.”
اگر دیدگاه استفنسون از متاورس آشنا به نظر می رسد، به این دلیل است که بازی های آنلاین چندنفره انبوه بسیاری از این ویژگی ها را دارا هستند.
به عنوان مثال، در بازی Second Life (منتشر شده در سال 2003)، کاربران می توانند آواتارهای واقعی خودشان را بسازند، با دیگر بازیکنان ملاقات کنند، آیتم های مجازی ایجاد کنند، دارایی مجازی داشته باشند و کالاها و خدمات را مبادله کنند.
تجربیاتی مجازی مانند بازی Second Life را می توان به عنوان پیش متاورس توصیف کرد. چرا پیش متاورس؟ زیرا این ها در انزوا وجود دارند و هر یک جزیره دیجیتالی مجزایی هستند که ساکنان و دارایی های مجازی آنها هرگز آن را ترک نمی کنند.
متاورسی که مارک زاکربرگ می‌خواهد ایجاد کند، یک تجربه مجازی بزرگ نیست، بلکه دقیقا نسخه بعدی اینترنت یا وب 3.0 است.
ما با انتشار متن در اینترنت شروع کردیم بعد از آن به عکس و سپس به ویدیو رسیده ایم. اما این پایان ماجرا نیست. زاکربرگ در نامه‌ای اخیر به کارمندانش می‌نویسد:
“پلتفرم بعدی حتی فراگیرتر خواهد بود. دیگر مثل سابق قرار نیست به صفحه لپ‌تاپ یا موبایل خیره شوید تا وارد اینترنت شوید، درآینده قسمت زیادی از تجربه ما درون اینترنت خواهد بود آن هم به صورت 3 بعدی و قابل لمس، چنین پدیده ای را متاورس می‌نامند و هر محصولی را که می‌سازیم تحت تاثیر قرار خواهد داد.”
آیا در حال حاضر متاورس وجود دارد؟
اگر قرار است متاورس به یک اینترنت قابل تجسم تبدیل شود، پس باید ویژگی های خاصی داشته باشد که آن را از تجربیات واقعیت مجازی مانند بازی Second Life جدا کند.
بیایید ویژگی های متاورس را برای وضوح بهتر فهرست کنیم:
- دنیای مجازی سه بعدی
- تعامل پذیر، حس حضور فردی، همزمانی همه در آن، تعداد نامحدود کاربر
- قابلیت رشد بی انداره، کاملا زنده و پویا
- تداوم و ماندگاری داده ها در آن
در عمل، متاورس زمانی وجود خواهد داشت که کاربر بتواند وارد یک مرکز خرید مجازی عظیم شود که هر تعداد از افراد می توانند آن را تجربه کنند، یک کالای دیجیتال منحصر به فرد را خریداری کند و سپس همان کالای دیجیتالی را چند هفته بعد در داخل آن بفروشد. یک دنیای مجازی کاملاً متفاوت از توییتر، eBay یا OpenSea.
دقیقا همانطوری که در فیلم Ready Player One اسپیلبرگ به تصویر کشیده شده و ممکن است بهترین نمونه تصویری باشد از اینکه متاورس از نظر مفهومی به چه صورتی خواهد بود.
البته برخی از کارشناسان معتقدند که واقعیت مجازی در مقایسه با سخت‌افزار AR (که در فیلم بر آن تاکید نشده است) استفاده کلی کمتری خواهد داشت.
چه چیزی به متاورس قدرت می دهد؟
متاورس توسط اشکال متنوعی از فناوری مانند زیرساخت های ابری، ابزارهای نرم افزاری، پلتفرم ها، برنامه های کاربردی، محتوای تولید شده توسط کاربر و مجموعه ای از سخت افزارها هدایت می شود. علاوه بر الزامات فنی، متاورس شامل تجربیات کاربری مختلفی میشود. اما نه محدود به سرگرمی و بازی، بلکه تجارت، تعاملات اجتماعی، آموزش و تحقیق را نیز شامل خواهد شد.
کاربردهای متاورس در زندگی روزمره
متاورس و سرگرمی
یکی از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای متاورس در صنعت سرگرمی است. پلتفرم‌هایی مانند Fortnite، Roblox و Decentraland نمونه‌هایی از متاورس‌های اولیه هستند که کاربران می‌توانند در آنها بازی کنند، کنسرت‌های مجازی شرکت کنند یا حتی با دوستانشان معاشرت کنند.
برای مثال، در سال 2020، خواننده معروف تراویس اسکات کنسرتی مجازی در بازی Fortnite برگزار کرد که بیش از 12 میلیون نفر در آن شرکت کردند! این نشان می‌دهد که متاورس چگونه می‌تواند تجربه‌های سرگرمی را به سطحی کاملاً جدید برساند.
متاورس و آموزش
جهان متاورس می‌تواند آموزش را متحول کند. تصور کنید که به جای خواندن درباره تاریخ مصر باستان، بتوانید با هدست VR به اهرام ثلاثه سفر کنید و با فرعون‌ها ملاقات کنید! دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی در حال توسعه کلاس‌های مجازی در متاورس هستند که تجربه‌ای تعاملی و جذاب ارائه می‌دهند.
متاورس و کسب‌وکار
کسب‌وکارها نیز از متاورس بی‌نصیب نمانده‌اند. شرکت‌ها می‌توانند جلسات کاری مجازی برگزار کنند، محصولات خود را در فروشگاه‌های مجازی به نمایش بگذارند یا حتی املاک مجازی بفروشند. برای مثال، پلتفرم Decentraland به کاربران اجازه می‌دهد زمین‌های مجازی خریداری کنند و روی آنها گالری، فروشگاه یا حتی کازینو بسازند.
متاورس و خرید آنلاین
در متاورس، خرید آنلاین به تجربه‌ای کاملاً جدید تبدیل میشود. برندهای معروفی مانند نایک و گوچی فروشگاه‌های مجازی در متاورس ایجاد کرده‌اند که کاربران می‌توانند لباس‌های دیجیتال برای آواتارهای خود خریداری کنند. این لباس‌ها اغلب به‌صورت NFT (توکن غیرقابل‌معاوضه) فروخته می‌شوند و مالکیت آنها تضمین‌شده است.
چه زمانی متاورس قابل استفاده میشود؟
سوال این است که چقدر طول می کشد تا از متاورس های کوچک مختلف به سمت متاورس بزرگ و اصلی حرکت کنیم؟
مارک زاکربرگ معتقد است که این اتفاق تا پایان دهه 2020 به وقوع می پیوندد، اما همچنین می تواند خیلی زودتر از این نیز اتفاق بیفتد زیرا عناصر اساسی در حال حاضر وجود دارند.
زیرساخت اینترنت امروزی اجازه می دهد تا تعداد زیادی از مردم در محیط های مجازی جمع شوند، مانند زمانی که بیش از 12.3 میلیون بازیکن برای یک کنسرت VR در Fortnite با حضور تراویس اسکات حاضر شدند. این زیرساخت فعلی بسیار تاثیرگذار است، اما احتمالاً برای حمایت از تصور کارشناسان صنعت متاورس، باید بیشتر تکامل یابد.
ما همچنین سخت افزاری برای ارائه محیط های مجازی واقعی و آواتارها به صورت سه بعدی داریم.به طور مثال Meta تولید کننده هدست های واقعیت مجازی، Oculus است.
همچنین شایعه شده است که اپل هدست‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی خود را امسال عرضه خواهد کرد.
مایکروسافت، HTC، Pico، MagicLeap و سایر تولیدکنندگان به سرعت در حال پیشرفت هستند.
متاورس یک تجربه محاسباتی فراگیر خواهد بود که در آن کاربران می‌توانند از دستگاه‌های سنتی مانند رایانه‌ها و دستگاه‌های تلفن همراه استفاده کنند و در عین حال تجربه خود را با ابزارهای پوشیدنی همه جانبه AR و VR افزایش دهند.
در نهایت، همان فناوری‌های نوآورانه‌ای که از زمان پیدایش شبکه بیت‌کوین در ژانویه ۲۰۰۹، صنعت خدمات مالی را مختل کرده‌اند، می‌توانند برای فعال کردن تداوم داده‌ها در متاورس استفاده شوند.
NFTها یا توکن‌های غیرقابل تعویض، نمونه‌ای عالی از این است که چگونه می‌توان از فناوری بلاک چین برای تأیید مالکیت دارایی‌های دیجیتال استفاده کرد و در حال حاضر گونه‌ای از پلتفرم‌های واقعیت مجازی سه بعدی وجود دارند که از آنها بهره می‌برند.
NFT چیست و چرا با ارزش است؟!
کسب درآمد از NFTها
NFTها (توکن‌های غیرقابل‌معاوضه) نقش مهمی در اقتصاد متاورس دارند. این توکن‌ها به کاربران اجازه می‌دهند مالکیت آثار دیجیتال مانند تصاویر، موسیقی یا حتی آواتارها را به دست آورند. اگر شما یک هنرمند یا طراح هستید، میتوانید آثار خود را به‌صورت NFT در پلتفرم‌هایی مانند OpenSea به فروش برسانید و درآمد دلاری کسب کنید.
مارک پتیت، معاون و مدیر کل Unreal Engine در EPIC Games، اخیراً در مصاحبه ای اظهار داشت که متاورس به «جهان های مجازی مشترکی که پایداری را در خود جای داده است» نیاز دارد.
این بدان معناست که برای یک تجربه ایده آل، کاربر باید بتواند با وسایل دیجیتالی خود از جهانی به جهان دیگر حرکت کند.
نمونه‌ای از آن ها NFT کفش های نایکی است که البته هنوز عرضه نشده و قرار است برای استفاده از آواتار در پلتفرم Meta’s Horizon در دسترس باشندد و همچنین در سایر دنیاهای مجازی مانند آنچه در Fortnite و Minecraft وجود دارد.
مثال دیگر، Decentraland، یک جهان کاملاً غیر متمرکز است که هیچ رهبری مرکزی ندارد. این جهان بر اساس بلاک چین اتریوم است و توسط یک سازمان مستقل غیرمتمرکز کنترل می شود. از طریق این سازماندهی و رای‌گیری، بازیکنان می‌توانند سیاست‌هایی را که تعیین‌کننده نحوه رفتار جهان است، کنترل کنند.
Decentraland همچنین دارای ارز غیرمتمرکز خود، MANA است که می تواند در صرافی های ارزهای دیجیتال با ارزهای دیگر مبادله شود.
در آینده، Decentraland می‌تواند یکی از جهان‌های غیرمتمرکزی باشد که بخشی از متاورس را تشکیل می‌دهد.
فرصت‌های اقتصادی در متاورس
سرمایه‌گذاری در املاک مجازی
یکی از جذاب‌ترین فرصت‌های متاورس، خرید و فروش املاک مجازی است.
در پلتفرم‌هایی مانند Decentraland یا The Sandbox، کاربران می‌توانند زمین‌های مجازی خریداری کنند و روی آنها پروژه‌های تجاری راه‌اندازی کنند. برای مثال، در سال 2021، یک قطعه زمین مجازی در Decentraland به قیمت 2.4 میلیون دلار فروخته شد!
در حالی که هیچ کس مالک متاورس نیست اما قطعاً بازیگران مهم زیادی در این فضا وجود خواهند داشت. شرکت هایی مانند متا، مایکروسافت، یونیتی، اپیک گیمز، روبلکس، و دیگران می خواهند در میان آنها حضور داشته باشند. به همین دلیل است که آنها میلیاردها دلار برای تحقق رویای علمی تخیلی سرمایه گذاری می کنند.
مشاغل جدید در متاورس
متاورس مشاغل جدیدی خلق کرده است که تا چند سال پیش حتی وجود نداشتند. برخی از این مشاغل عبارت‌اند از:
طراح آواتار: طراحی آواتارهای سفارشی برای کاربران.
معمار مجازی: طراحی ساختمان‌ها و فضاهای مجازی.
برنامه‌ریز رویدادهای مجازی: سازماندهی کنسرت‌ها یا نمایشگاه‌های دیجیتال.
این مشاغل به‌ویژه برای فریلنسرهای ایرانی فرصتی عالی برای کسب درآمد دلاری فراهم می‌کنند.
چالش‌ها و نگرانی‌های متاورس
مسائل حریم خصوصی
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها درباره متاورس، جمع‌آوری داده‌های کاربران است. وقتی در متاورس فعالیت می‌کنید، پلتفرم‌ها می‌توانند اطلاعاتی مانند رفتارها، علایق و حتی حرکات فیزیکی شما را ردیابی کنند. این موضوع باعث نگرانی‌هایی درباره نقض حریم خصوصی شده است.
دسترسی نابرابر
متاورس به تجهیزات گران‌قیمتی مانند هدست‌های VR، کامپیوترهای قدرتمند و اینترنت پرسرعت نیاز دارد. این موضوع باعث میشود که بسیاری از افراد در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، به این فناوری دسترسی نداشته باشند.
تأثیرات اجتماعی و روانی
غرق شدن در دنیای مجازی ممکن است به انزوای اجتماعی، اعتیاد به فناوری و کاهش تعاملات واقعی منجر شود. همچنین، متاورس می‌تواند نابرابری‌های اجتماعی را تشدید کند، زیرا افرادی که منابع مالی بیشتری دارند، از امکانات بهتری در این دنیا برخوردار خواهند بود.
آینده متاورس: چه چیزی در انتظار ماست؟
متاورس و تحول در ارتباطات
در آینده، متاورس می‌تواند جایگزین بسیاری از ابزارهای ارتباطی امروزی مانند زوم یا اسکایپ شود. تصور کنید که به جای تماس ویدیویی، بتوانید در یک دفتر مجازی با همکارانتان ملاقات کنید یا با دوستانتان در یک کافه دیجیتال گپ بزنید.
متاورس ادغام با هوش مصنوعی
هوش مصنوعی نقش بزرگی در آینده متاورس خواهد داشت. از آواتارهای هوشمند که مانند انسان‌ها رفتار می‌کنند تا محیط‌های مجازی که به‌صورت خودکار بر اساس علایق شما تغییر می‌کنند، AI متاورس را واقعی‌تر و جذاب‌تر خواهد کرد.
متاورس و اقتصاد دیجیتال
اقتصاد متاورس در سال‌های آینده رشد چشمگیری خواهد داشت. پیش‌بینی میشود که تا سال 2030، ارزش بازار متاورس به بیش از 1.5 تریلیون دلار برسد. این موضوع فرصت‌های بی‌نهایتی برای سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و نوآوری ایجاد خواهد کرد.
نمونه‌های واقعی از متاورس در دنیای امروز
متاورس در صنعت مد
برندهای معروفی مانند گوچی و بالنسیاگا وارد متاورس شده‌اند و لباس‌های دیجیتال برای آواتارها طراحی می‌کنند. این لباس‌ها به‌صورت NFT فروخته می‌شوند و گاهی قیمت آنها به هزاران دلار می‌رسد.
متاورس در آموزش پزشکی
دانشگاه‌های پزشکی در حال استفاده از متاورس برای آموزش جراحی‌های مجازی هستند. دانشجویان می‌توانند بدون نیاز به حضور در اتاق عمل، مهارت‌های خود را تمرین کنند.
متاورس و کنسرت‌های مجازی
علاوه بر کنسرت تراویس اسکات، هنرمندان دیگری مانند آریانا گرانده و جاستین بیبر نیز کنسرت‌های مجازی در متاورس برگزار کرده‌اند که میلیون‌ها نفر را جذب کرده است.
جمع‌بندی:
متاورس، آینده‌ای که همین حالا آغاز شده است. متاورس چیزی فراتر از یک فناوری جدید است؛ این یک انقلاب دیجیتال است که نحوه زندگی، کار و تعامل ما را تغییر خواهد داد. از سرگرمی و آموزش گرفته تا کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری، متاورس فرصت‌های بی‌شماری برای خلاقیت و پیشرفت فراهم می‌کند. با این حال، چالش‌هایی مانند حریم خصوصی، دسترسی نابرابر و تأثیرات اجتماعی نیز باید مورد توجه قرار گیرند.
اگر می‌خواهید بخشی از این آینده هیجان‌انگیز باشید، همین حالا شروع کنید! یک پلتفرم متاورس انتخاب کنید، تجهیزات لازم را تهیه کنید و وارد این دنیای جدید شوید. آینده متاورس در انتظار شماست! آیا آماده‌اید که آواتار خود را بسازید و به این جهان مجازی قدم بگذارید؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
بسیاری از شرکت‌های فناوری بزرگ شرط‌بندی می‌کنند که متاورس به اندازه اینترنت امروزی بزرگ و تاثیرگذار خواهد بود.
شما میتوانید به پلتفرم‌هایی مانند Decentraland، Horizon Workrooms، یا Roblox بپیوندد تا حداقل ایده‌ای از آینده احتمالی داشته باشد.