حرکت از نقطه آغاز و رسیدن به اهداف و مقاصد عالی، هیچ گاه بدون اشتباه و خطا نخواهد بود. کسی که اشتباه نکرده به این معناست که املایی ننوشته و مسیر جدیدی را آغاز نکرده است. راه اندازی و هدایت یک کسب و کار، همیشه مسیری جدید و چالش برانگیز بوده و موانع و خطرات پیش رو غیر قابل اجتناب است. اگر چه همیشه می توان از اشتباهات خود درس گرفت و دوباره آغاز کرد اما، تجربه را تجربه کردن خطاست. آگاهی از تجربه دیگران، می تواند بزرگترین معلم یک کارآفرین باشد. در این مقاله می خواهیم به نمونه هایی از اشتباهات استارتاپ ها اشاره کنیم که از این طریق به کارآفرینان و افراد مصمم برای آغاز یک کسب و کار، یاری رسانیم.
چرا شرکت ها شکست می خورند؟
شرکت ها و کسب و کارها، در اثر عوامل مختلف محیطی و اشتباهات داخلی، دچار شکست یا افت می شوند. از آن جایی که شرکت های نوپا و استارتاپ ها، بیشتر در معرض خطر هستند، آمار شکست در بین آنها بسیار بیشتر است. اگر چه می توان از تمام اشتباهات درس گرفت و تجربه آموخت، اما بروز برخی اشتباهات باعث تلفات بسیاری می شود. از آن جایی که تجربه را تجربه کردن خطاست، می توان از اشتباهات و تجربه موفق یا غیرموفق دیگران درس های مهمی گرفت.
در ادامه برخی از مهم ترین اشتباهات استارتاپ ها که موجب عدم موفقیت آنها شده است ذکر می گردد. امید است که شما به عنوان یک استارت و کارآفرین، از این تجارب درس های ارزشمندی گرفته و بتوانید با موفقیت به اهداف عالی خود، دست یابید.
ویژگی های استارتاپ ها
راه اندازی و اداره یک کسب و کار، فرآیندی شیرین در عین حال بسیار پیچیده و چالش برانگیز است. کارآفرینان و استارتاپ ها دارای ویژگی های روانی و شخصیتی متمایزی هستند و زندگی راحت و بی دردسر را نمی پسندند. اعتقاد دارند کشتی وظیفه دارد در میان امواج سهمگین به مسیر خود ادامه دهد، نه اینکه در کنار ساحل آرام بگیرد. این افراد برای خود اهداف بلندی در نظر گرفته و برای دستیابی به آنها، خطرات را به جان خریده و هیچ گاه نامید نمی شوند. همیشه در طول تاریخ و در میان جوامع مختلف، چنین افرادی وجود داشته و هر چقدر تعداد آنها در یک جامعه بیشتر بوده، پیشرفت و توسعه برای آن جامعه سریعتر و بهتر صورت گرفته است. از این رو کارآفرینی برای فرد و جامعه بسیار ارزشمند است.
یکی از ویژگی های مهم کارآفرینان موفق این است که از خطاهای خود و دیگران درس می گیرند. اشتباهات استارتاپ های دیگر را با دقت بررسی کرده و در ادامه مسیر با آگاهی کامل، از آنها اجتناب می کنند. می دانند که نمی توان بدون هیچ اشتباهی به موفقیت رسید اما می توان تعداد و عمق اشتباهات را به حداقل رساند.
در مقالات و آمارهای مختلف اشتباهات استارتاپ ها مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله با استفاده از اطلاعات حاصل از یک نظرسنجی از بین 83 استارتاپ شکست خورده، مطالب مهمی در اختیار شما قرار خواهیم داد. این اشتباهات در 6 گروه بازاریابی، مسائل تیم کاری، مالی، تکنیکی، حقوقی و قانونی، طبقه شده اند. برخی از این اشتباهات مهلک و برخی فقط باعث افت کسب و کار استارتاپی شده اند. در ادامه به تفصیل در مورد آنها خواهیم گفت.
اشتباه در مسائل بازاریابی
یکی از معمول ترین و مهم ترین اشتباهات استارتاپ ها مربوط به مسائل بازاریابی است. 64% از افراد شرکت کننده در این نظرسنجی، اشتباهات بازاریابی را به عنوان عامل کشنده کسب و کار نوپای خود، معرفی کرده اند. بازاریابی حیطه گسترده ای دارد که مهمترین قسمت آن برای یک استارتاپ تناسب محصول با بازار است. در واقع بیش از نیمی از اشتباهات استارتاپ ها نیز مربوط به همین موضوع است. این مفهوم نشان می دهد که محصول عرضه شده توسط استارتاپ، مورد نیاز و تقاضای بازار نبوده است. بنابراین تولید آن بی ثمر و موجب شکست کسب و کار شده است. از این رو شناسایی محصول مورد نیاز بازار، قبل از هر گونه سرمایه گذاری مالی و زمانی، در اولویت اول است.
دومین مسئله مهم در حیطه بازاریابی، رقابت است. استارتاپ ها معمولا با ایده های نوآورانه آغاز می شوند و از محصولات و شرکت های مشابه، متمایز هستند؛ بنابراین مسئله رقابت و چالش های ناشی از آن، ممکن است در مراحل اولیه بروز نکند، اما عدم توجه کافی و اشتباه در آن، می تواند باعث بروز مشکلات جدی شود.
اشتباهات معمول در مسائل مالی
استارتاپ ها در مراحل اولیه نیاز به پول زیادی ندارند، در عوض نیازمند تلاش، نوآوری و صرف زمان هستند. ممکن است در مراحل اولیه طراحی و تست محصول، نیاز به تکنولوژی بالا و صرف هزینه نباشد، اما برای ادامه کار و گسترش آن نیاز به پول و جذب سرمایه گذار خواهد بود و این نیاز ممکن است بسیار زودتر از آنچه تصور می کنید، رخ دهد. بنابراین یکی از اشتباهات استارتاپ ها عدم توجه به مسائل مالی و برنامه ریزی در مورد آن است. اجتناب از این اشتباهات برای موفقیت استارتاپ ها بسیار ضروری است.
از دیگر اشتباهات استارتاپ ها در زمینه مسائل مالی، عدم توجه به درآمدزایی است. ایده ای که باعث تولید محصول یا خدمتی شده، زمانی می تواند به یک کسب و کار پایدار تبدیل گردد که توان درآمدزایی داشته باشد. در مدل کسب و کار باید به طور واضح، نحوه درآمدزایی این محصول نوآورانه مشخص شود. توجه به حاشیه سود از دیگر مباحثی است که اشتباه در آن منجر به شکست کسب و کار می شود. این مسئله تا حد زیادی به نوع محصول و میزان اشباع بازار بستگی دارد. به عنوان مثال استارتاپ با یک محصول نوآورانه در حوزه مواد غذایی، باید با تعداد زیادی از تولیدکنندگان سنتی رقابت کند، بنابراین حاشیه سود آن بسیار پایین خواهد بود.
هزینه های بیش از حد و عدم توجه به جریان نقدینگی، از دیگر اشتباهات استارتاپ ها است. یکی از مهم ترین هزینه های کسب و کار، هزینه نیروی انسانی است، بنابراین استخدام زودهنگام نیروی کار در یک استارتاپ، اشتباه بزرگی است که می تواند به راحتی یک کسب و کار امیدوارکننده را با شکست مواجه کند. بنابراین تا حد ممکن هزینه ها را پایین نگه داشته و در صورت نیاز، به جای استخدام نیرو از برون سپاری استفاده کنید.
اشتباهات رایج در تیم کاری استارتاپ ها
فقدان یا کمبود دانش و تجربه، از مهم ترین مسائلی است که موجب شکست استارتاپ ها می شود. این مفهوم به صورت های مختلف خود را نشان می دهد. از آن جایی که بسیار گسترده و تاثیرگذار است در تیتر بعدی به صورت جداگانه بررسی می شود.
اصطکاک و ناسازگاری بین اعضای تیم، از دیگر مسائلی است که موجب شکست استارتاپ ها می شود. ممکن است باعث نابودی سریع کسب و کار شما نشود، اما به مرور مشکلات بسیار جدی فراهم می کند. برای پیشگیری از این مشکلات، قبل از اینکه ایده تجاری خود را با دیگران سهیم شوید، آنها را خوب بشناسید و امتحان کنید.
از دیگر اشتباهات استارتاپ ها این است که به مرور زمان، انگیزه و هیجان در افراد تیم کاهش پیدا کرده و توان کار، نوآوری و مبارزه با مشکلات را از دست می دهند. استارتاپ ها نه تنها باید تجربه و تخصص کافی داشته باشند، بلکه باید بتوانند انگیزه و اشتیاق خود را، به عنوان موتور محرک، حفظ کرده و افزایش دهند.
عدم دسترسی از دیگر اشتباهات استارتاپ ها است. ممکن است برخی از افراد تیم بخواهند به صورت پاره وقت برای کسب و کار خود تلاش کنند و این باعث کندی حرکت و رشد دیر هنگام می شود. بنابراین صرف زمان کافی و فداکاری و تلاش، به خصوص در مراحل اولیه، بسیار ضرورت دارد.
فقدان دانش و تجربه از اشتباهات استارتاپ ها
همان طور که اشاره شد، یکی از عواملی که موجب شکست استارتاپ ها می شود، میزان دانش و تجربه تیم کاری در موارد مختلف است. دانش و تجربه کافی از بازار هدف یکی از ضرورت های ایجاد کسب و کار است. لازم است با مطالعات میدانی، مصاحبه و نظرسنجی، مشتریان هدف خود را شناخته و با سلایق و اولویت های آنان آشنا شوید. در غیر این صورت اشتباه در این مورد می تواند کسب و کار شما را متوقف کند.
فقدان دانش و تجربه کافی در مورد علم بازاریابی، از دیگر اشتباهات استارتاپ ها به ویژه استارتاپ های بر پایه تکنیک است. چگونه به مشتریان خود دسترسی پیدا می کنید؟ چگونه نیاز آنها را برطرف ساخته و آنها را تبدیل به مشتری وفادار می کنید؟ برای اجتناب از اشتباه در این زمینه، حضور یک بازاریاب خوب و باتجربه، در تیم کاری استارتاپ ها بسیار ضروری است.
فقدان یا کمبود دانش و تجربه فنی و تکنیکی از دیگر عوامل شکست استارتاپ ها بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. اگر شما یک محصول فنی تولید می کنید، حضور افراد متخصص در تیم، نه تنها یک مزیت بلکه ضرورتی حیاتی است.
نوعی دیگر از دانش و تجربه مورد نیاز برای استارتاپ های، دانش کسب و کار است. درس گرفتن از اشتباهات سایر استارتاپ ها، برای به حداقل رساندن ریسک راه اندازی یک کسب و کار بسیار حائز اهمیت است. تصمیمات تجاری اشتباه می تواند تمام تلاش و سرمایه گذاری شما را نابود کند.
دوره جامع از ایده تا شروع کسب و کار (استارتآپ)
داشتن یک مربی برای تصمیم گیری های تجاری بسیار اهمیت دارد. اگر ایدههای خوبی در سر دارید این دوره به شما یاد میدهد تا ایدههای خود را عملی کرده و یک کارآفرین موفق شوید.
اشتباهات تکنیکی استارتاپ ها
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد از مهلک ترین اشتباهات استارتاپ ها، تولید و عرضه محصولی است که مورد نیاز و تقاضای بازار نیست. از مهم ترین اشتباهات استارتاپ ها این است که بیش از حد خود را درگیر تکنیک کرده و از بازار و مشتری غافل می شوند. به عنوان یک راه حل به خاطر داشته باشید فقط 10% تلاش و زمان شما باید به ساخت و طراحی معطوف باشد. 90% دیگر، باید معطوف به بازار و مشتری گردد. در ادامه کار شما می توانید زمان و نیروی خود را به صورت مساوی بین تکنیک و بازار، تقسیم کنید، اما فراموش نکنید که هرگز برنامه ریزی و اولویت بندی شما طوری نباشد که 90% برای تکنیک و 10% برای توجه به بازار و خواسته های مشتری، وقت بگذارید. در این صورت ارتباط خود را با واقعیت و نیاز بازار از دست داده و زحمات خود را تلف می کنید.
قبل از اینکه مقدار قابل توجهی از زمان، تلاش و پول خود را برای یک ایده سرمایه گذاری کنید، با مشتریان صحبت کرده و فرضیات خود را آزمایش کنید. یک بازار هدف برای محصولات خود پیدا کنید. همچنین سعی کنید نمونه های اولیه محصول خود را به صورت تست در اختیار مشتریان قرار داده و بازخورد آنها را ارزیابی نمایید. این نمونه ها باید تا حد امکان ارزان بوده و به سرعت در دسترس مشتریان قرار گیرد.
از دیگر اشتباهات تکنیکی استارتاپ ها این است که از لحاظ تکنیکی تجربه و تخصص کافی ندارند و ناچارند زمان زیادی برای آن صرف کنند. دقت داشته باشید که لازم نیست همه کارها را خودتان انجام دهید، از برون سپاری برخی مسئولیت ها، بهره بگیرید.
اشتباهات حقوقی استارتاپ ها
عدم آشنایی با قوانین مربوط به کسب و کار، درک نادرست از آنها یا عدم پیاده سازی آنها، می تواند منجر به مشکلات عدیده و نابودی استارتاپ، گردد. بنابراین کمک گرفتن از مشاورهای حقوقی، رعایت کامل و اصولی قوانین، می تواند مسیر پیشرفت استارتاپ شما را هموارتر کرده و مسائل و مشکلات آن را کاهش دهد.
سایر اشتباهات معمول در استارتاپ ها
علاوه بر نکات بالا، اشتباهات دیگری هم توسط استارتاپ ها صورت می گیرد که برای جلوگیری از شکست، باید از آنها درس گرفت. عدم تحمل ریسک یکی از این اشتباهات است. همان طور که گفته شد کارآفرینان و استارتاپ های موفق ویژگی های شخصیتی برجسته ای دارند. آنها همچنین ریسک پذیر بوده و می دانند ممکن است ایده آنها مورد توجه سرمایه گذاران یا مشتریان قرار نگیرد. از طرف دیگر می دانند که قرار نیست تمام زندگی خود را فدا کرده و از سایر جنبه های زندگی محروم بمانند.
مهم ترین ویژگی کارآفرینان و استارتاپ های موفق این است که اعتقاد دارند شکست، پایان راه نیست. هر شکست می تواند درس های بزرگی به همراه داشته باشد. بسیاری از برندهای موفق امروز تجربه چندین شکست در استارتاپ های خود را داشته اند. هر تلاش، حتی اگر موفقیت آمیز نباشد، شایستگی شما را برای پیروزی های بزرگتر افزایش می دهد.